Menopauze en Zwangerschap

Een onderwerp waar je wellicht niet zo snel aan denkt bij de menopauze is zwangerschap. Maar vergeet niet dat soms ook relatief jonge vrouwen in de (vervroegde) overgang raken en wellicht nog een kinderwens hebben. Of wat te denken van de ‘ongelukjes’ of vrouwen van middelbare leeftijd die een (onvervulde) kinderwens hebben. Kun je nog zwanger raken in de overgang? En Wat zijn de risico’s?

Naarmate de menopauze nadert, kan het moeilijker zijn om op natuurlijke wijze zwanger te worden. In sommige gevallen kan dit van invloed zijn op de beslissingen van een persoon over anticonceptie en wanneer een gezin moet worden gepland.

Stellen besluiten steeds later over het stichten van een gezin.

De leeftijd waarop de menopauze optreedt, kan sterk variëren. Gemiddeld raakt een vrouw tussen de 45 en 58 jaar in de overgang. Gemiddeld op haar 52ste is zijn dan in de menopauze. Vrouwen kunnen echter ook buiten deze leeftijden in de overgang raken.

De menopauze kan op jongere leeftijd beginnen bij mensen met specifieke gezondheidsproblemen of die bepaalde soorten medische behandelingen of operaties hebben ondergaan.

Sommige vrouwen gaan ervan uit dat het niet meer mogelijk is om zwanger te worden zodra de symptomen van de perimenopauze/overgang zich aandienen, zoals opvliegers en een onregelmatige menstruatie. Je kunt echter nog altijd zwanger raken zolang je menstruatie nog niet gedurende 12 maanden aaneengesloten is uitgebleven.

Kun je zwanger worden rond de menopauze?

De menopauze vindt plaats wanneer een vrouw gedurende 12 maanden aaneengesloten geen menstruatie heeft gehad. De jaren voor de menopauze worden perimenopauze of de overgang genoemd.

De overgang begint meestal wanneer iemand in de 40 is en duurt tussen de 7 en 14 jaar, maar dit varieert sterk van vrouw tot vrouw.

Voor de meeste mensen beginnen de oestrogeenspiegels geleidelijk te dalen als ze in de veertig zijn. In het begin zal je blijven ovuleren en menstrueren, maar de menstruatie kan onregelmatig of minder frequent worden. Bij sommige vrouwen kan de menstruatie enkele maanden stoppen, maar dan zomaar ineens weer verschijnen. De reden hiervoor is dat de ovulatie kan doorgaan, ook al komt er geen menstruatie voor.

Naarmate de overgang vordert, zal een daling van zowel de geslachtshormonen als het aantal en de kwaliteit van de eicellen de kans verkleinen dat een vrouw zwanger wordt. Normaliter eindigt de vruchtbaarheid gewoonlijk al vijf tot tien jaar voor de menopauze. Dit is echter niet altijd het geval. Voor sommige mensen is zwangerschap nog steeds mogelijk totdat de menopauze plaatsvindt.

Zwangerschap in de overgang

Bij de geboorte heeft een vrouw ongeveer 1 miljoen follikels in de eierstokken die eicellen kunnen worden. Tegen de puberteit heeft ze er bijna 300.000. Tijdens de reproductieve jaren van de eileiders zullen er ongeveer 300 eitjes worden vrijgeven. De andere follikels gaan verloren door degeneratie.

Op een leeftijd van 25 jaar laten statistieken zien dat 4,5 procent van de vrouwen niet op natuurlijke wijze zwanger kan worden. Op 38 jaar is dit 20 procent, oplopend tot 50 procent op een leeftijd 41 jaar, bijna 90 procent op 45 jaar en bijna 100 procent wanneer de vrouw 50 jaar is. Onderzoekers baseerden deze cijfers op gegevens van meer dan 58.000 vrouwen.

Deze toename in onvruchtbaarheid ontstaat doordat de kwaliteit van eicellen en de kans op een gezonde zwangerschap afneemt met het ouder worden. Toch kan het nog steeds mogelijk zijn om zwanger te worden, zolang de ovulatie doorgaat. Als de eierstokken een levensvatbare eicel produceren en deze wordt bevrucht, kan conceptie plaatsvinden.

Er zijn verschillende redenen waarom iemand tijdens de overgang zwanger wil worden. Deze kunnen zijn:

• Ze zijn al een hele tijd bezig om zwanger te worden
• Hun relatie, carrière, financiële situatie of andere factoren waren voorheen niet geschikt
• Ze voelden zich voorheen niet zelfverzekerd of klaar om voor een kind te zorgen

Zodra de menopauze is opgetreden, vindt er geen ovulatie meer plaats en is het niet meer mogelijk om op natuurlijke wijze zwanger te worden. Vrouwen die een operatie ondergaan om de baarmoeder of beide eierstokken te verwijderen, zullen direct de menopauze ervaren. Zij gaan niet door de natuurlijke overgang.

De kans op zwangerschap vergroten

Iedereen die hoopt zwanger te worden tijdens de overgang, kan het beste haar opties met een arts bespreken. Hoewel de vruchtbaarheid waarschijnlijk afneemt, zijn er manieren om de kans op zwangerschap te vergroten.

Deze omvatten onder meer:

• Aandacht besteden aan de ovulatie. Gevoelige borsten en witte vaginale afscheiding behoren tot de natuurlijke tekenen die een persoon kunnen helpen bij het bepalen van de beste tijd om te proberen zwanger te worden. Als alternatief kunnen ze ovulatieteststrips gebruiken.

• Leefstijlfactoren, zoals voeding en lichaamsbeweging. Een uitgebalanceerd, voedzaam dieet en regelmatige lichaamsbeweging kunnen de algehele gezondheid bevorderen, wat de kans op bevruchting kan vergroten.

• In-vitrofertilisatie (IVF). Het is mogelijk om zwanger te worden met behulp van kunstmatige voortplantingstechnologie, zoals IVF, zowel tijdens de perimenopauze als na de menopauze.

Alle eitjes die na de menopauze overblijven, zijn niet levensvatbaar. Dit kan ook gelden voor eicellen die het lichaam vrijgeeft in de jaren vóór de menopauze. Vrouwen die er eerder voor hebben gekozen hun eicellen in te vriezen, kunnen deze echter mogelijk gebruiken voor IVF. Verse of bevroren donoreitjes kunnen een andere optie zijn. Het is echter vermeldenswaard dat de kans op een gezonde zwangerschap met behulp van kunstmatige voortplantingstechnologie ook afneemt met de leeftijd.

Wat zijn de risico’s?

Na je 35ste loop je meer risico op complicaties tijdens de zwangerschap zoals:

• een miskraam
• complicaties tijdens de bevalling en de noodzaak van een keizersnede
• zwangerschapsvergiftiging
• het krijgen van een kind met een aangeboren afwijking
• gezondheidsproblemen van de moeder

Deze risico’s kunnen toenemen met de leeftijd. De kans op een tweeling of drieling neemt ook toe met de leeftijd, vooral als iemand via IVF is zwanger geraakt.

Studies tonen aan dat degenen die zwanger worden met IVF na de leeftijd van 50 jaar een hoger risico lijken te hebben op vroeggeboorte, een lage foetale omvang en geboortegewicht, en foetale sterfte.

Een arts kan advies geven over de individuele risico’s.

Chromosomale afwijkingen

Naarmate een vrouw ouder wordt, neemt de kans op een baby met een chromosomale afwijking toe.

Volgens de belangenbehartigingsgroep March of Dimes is de kans op een baby met het syndroom van Down als volgt:

Leeftijd 25 jaar: 1 op 1.340.
Leeftijd 30 jaar: 1 op 940.
Leeftijd 35 jaar: 1 op 353.
Leeftijd 40 jaar: 1 op 85.
Leeftijd 45 jaar: 1 op 35.

Postmenopauze

Zelfs na de menopauze is het mogelijk om zwanger te worden met behulp van kunstmatige voortplantingstechnologieën, zoals IVF.

Ongeplande zwangerschap tijdens de overgang

Hoewel het ongebruikelijk is, kan een persoon toch op natuurlijke wijze zwanger worden tijdens de perimenopauze. Iedereen die door de perimenopauze gaat en niet zwanger wil worden, moet dan ook anticonceptie blijven gebruiken totdat ze 12 maanden niet meer heeft gemenstrueerd.