Interventiecardioloog LUMC: Hartziekten bij vrouwen vaak over het hoofd gezien

“Doe Mee Met Dress Red Day”, luidt de oproep van de Hartstichting voor Wereld Hart Dag 29 september. Doel is aandacht vragen voor het vrouwenhart; en niet voor niets. Interventiecardioloog Ibtihal Al Amri van het LUMC Women’s Health Centre merkt dat hart- en vaatziekten bij vrouwen nog steeds over het hoofd worden gezien.

De Hartstichting meldt dat er risico’s zijn op hartproblemen waarmee alleen vrouwen te maken krijgen. “Die risico’s kunnen optreden tijdens de zwangerschap”, legt Ibtihal Al Amri uit. “Denk aan een hoge bloeddruk of suikerziekte. Daarnaast komen sommige hartziekten vaker voor bij vrouwen, zoals een verminderde werking van de kleine bloedvaten rondom het hart: micro vasculaire dysfunctie. Ook wel ‘vrouwenhart’ genoemd. Daarbij kun je pijn op de borst krijgen, net als bij een hartinfarct. Een ander voorbeeld is SCAD, spontane coronaire arteriële dissectie. Bij deze hartziekte ontstaat plotseling een scheur in de kransslagader en kun je een hartinfarct krijgen. Dit overkomt relatief jonge vrouwen.”

Hartinfarct bij vrouwen

“Bij een hartinfarct krijgen mensen in het algemeen een drukkend en pijnlijk gevoel op de borst, uitstraling naar de linkerarm en de kaken. Maar bij vrouwen voelt een hartinfarct soms anders. Zij zeggen ‘ik heb het gevoel dat mijn bh-band heel strak wordt aangetrokken’, ‘ik heb pijn tussen mijn schouderbladen’ of ‘ik voel me vermoeid’. Bekend is ook dat vrouwen langer doorlopen bij klachten. Gelukkig krijgen ze op een gegeven moment toch een ‘niet pluis-gevoel’. We zien wel dat ze dan vaker eerst naar de huisarts gaan en niet direct 112 bellen.”

Tips voor vrouwen

Uit onderzoek blijkt dat veel vrouwen niet weten wat precies hun risico’s zijn en hoe ze hun klachten herkennen. “Het lijkt overdreven, maar als je een hartinfarct vermoedt: altijd 112 bellen. Bij de ambulance werken mensen die er verstand van hebben en graag met je meedenken. Ze komen liever tien keer voor niks dan die ene keer te laat. Verder is zelfeducatie belangrijk: weet wat de symptomen zijn van een hartinfarct bij een vrouw. Die strakker zittende bh. Pijn tussen de schouderbladen. Maar ook je conditie die opeens achteruitgaat. Stel dat je altijd hardloopt en die vijf kilometer opeens niet meer lukt. Dat is een reden om hulp te zoeken. Zo kun je een hartinfarct voor zijn.”

De hormoonhuishouding is anders

Na de menopauze – de laatste ongesteldheid – hebben vrouwen een grotere kans op een hartinfarct door slagaderverkalking. Gemiddeld zijn vrouwen in de menopauze als ze 51 jaar zijn. Maar ook vrouwen met een hoge bloeddruk of suikerziekte tijdens de zwangerschap lopen een groter risico. En het risico op SCAD is verhoogd tijdens de zwangerschap. “Hormonen hebben duidelijk invloed op het risico op hartproblemen. Vandaar ook het verschil tussen mannen en vrouwen. We hebben allemaal hetzelfde hart, maar de hormoonhuishouding is anders.”

Preventie

Hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nummer 1 bij vrouwen. Valt hier nog iets aan te doen? “Op de website van de Hartstichting vind je allerlei informatie over gezonder leven. Helaas is nog niet alles duidelijk over de invloed van hormonen of ons DNA op het vrouwenhart. Pas als we meer weten, is vrouwgerichte preventie mogelijk. Als je extra risico loopt, kun je wel regelmatig voor controle naar de huisarts gaan. Bijvoorbeeld als je een hoge bloeddruk of suikerziekte had tijdens de zwangerschap. Of als een hartinfarct op jonge leeftijd in je familie voorkomt. Dan moet je vanaf een jaar of vijftig extra opletten.”

Second Opinion

Vorig jaar is in Leiden de Women’s Health Clinic opgericht. “Veel vrouwen komen hier voor een second opinion. Sommigen zijn eerder opgenomen met pijn op de borst, maar naar huis gestuurd omdat er geen afwijkingen aan de grote bloedvaten werden gevonden. Ze kregen hooguit medicijnen voor bijvoorbeeld een hoge bloeddruk. Op onze hartcatherisatiekamer kunnen we de werking van de kleine bloedvaten heel precies meten. Hierdoor kunnen wij vrouwen een definitieve diagnose geven. Dat geeft rust en ruimte om door te gaan. Wij kunnen vrouwen op weg helpen, met medicijnen, maar ook met speciale hartrevalidatie.”

LUMC Women’s Heart Health Clinic

De LUMC Women’s Heart Health Clinic is gespecialiseerd in de gezondheid van vrouwen op het gebied van hart- en vaatziekten. Het team draagt bij aan een betere gezondheid en kwaliteit van leven voor elke vrouw met gespecialiseerde zorg en ondersteuning, specifiek onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Het gezondheidsprogramma richt zich niet alleen op aandoeningen die uniek zijn voor vrouwen, maar ook op hart- en vaatproblemen die zich vaker voordoen bij vrouwen of die niet tijdig zijn gediagnosticeerd.